Śladami naszych przodków, czyli Mazowsze południowo- wschodnie

1 listopada był dobrym momentem, by powrócić do swoich korzeni. Zarówno ja jak i mąż mimo, że od urodzenia mieszkamy w Aglomeracji Warszawskiej, swe korzenie mamy w okolicach Garwolina. Z tych okolic pochodzili nasi dziadkowie i ojcowie.

MACIEJOWICE są dawnym miastem (obecnie wsią) położoną tuż nad Wisłą. Słyną z bitwy pod Maciejowicami, której dowodził w 1794 roku Tadeusz Kościuszko. Zresztą w granicach wsi znajduje się pomnik upamiętniający wydarzenie.

W centralnej części wsi rozpościera się brukowany Rynek z Ratuszem, w którym mieści się jedyne w Polsce Muzeum Tadeusza Kościuszki i bitwy maciejowickiej.

W zachodniej przerzei Rynku znajduje się Kościół pod wezwaniem Wniebowzięcia NMP, wybudowany w latach 1772-1780.

Nieopodal Maciejowic w PODZAMCZU zobaczyć można ruiny neogotyckiej baszty z I połowy XIX wieku i stajni.

Na terenie znajduje się także pałac Zamoyskich z 1808 roku oraz oficyna z połowy XIX wieku- obecnie siedziba Nadleśnictwa Garwolin.

W pobliżu przepływa rzeka Okrzejka- dopływ Wisły, nad którą niegdyś stał młyn wodny z 1873 roku. Dziś budynek popada w ruinę. Szkoda, bo w latach swojej świetności musiał być budowlą niezwykle okazałą.

Kolejny przystanek robimy w ŁASKARZEWIE- mieście słynącego kiedyś z ceramiki użytkowej, zaś obecnie- z przemysłu garbarskiego. Warto wspomnieć o tragicznej historii miasta- w czasie okupacji hitlerowskiej żołnierze Wehrmachtu dokonali rzezi na 54 mieszkańcach Łaskarzewa. Potem utworzono tu getto, z którego ok. 1,3 tys. osób wywieziono do obozu zagłady w Treblince. Niemcy zamordowali około 2 tys. mieszkańców Łaskarzewa.

Nad miastem góruje wspaniały Kościół Podwyższenia Krzyża Świętego, wybudowany w 1876 roku, w stylu eklektycznym.

Docieramy do wsi CHOTYNIA, w której znajduje się zabytkowy dworek zbudowany w 1808 roku. Został odrestaurowany w latach 1999-2003. Obecnie pełni funkcję restauracji oraz pensjonatu.

W Chotyni na rozstaju dróg zobaczyć można murowaną kapliczkę.

Stąd niedaleko jest do GOŃCZYC. We wsi znajduje się stary, drewniany Kościół pw. Świętej Trójcy z 1740 roku wraz z dzwonnicą, zaś tuż obok stoi wybudowany w latach 1997-2002 nowy murowany kościół parafialny.

Przecinamy starą DK17, przejeżdżamy pod nowozbudowaną S17 i kierujemy się w stronę Żelechowa. W PIASTOWIE tuż przy DW 807 zobaczyć można drewnianą kaplicę M.B. Częstochowskiej. Powstała w 1905 roku jako zbór ewangelicko- augsburski. W 1946 roku zostałą przekształcona na świątynię katolicką i pełni funkcję kaplicy dojazdowej parafii w Żelechowie.

Przy wjeździe do ŻELECHOWA stoi nieco zrujnowany budynek dawnego Urzędu Gminy z XIX wieku. Obecnie pełni funkcje mieszkalne.

W mieście dawniej działał młyn. Czy nadal działa? Tego nie wiem. Jednakże budynek młyna zachował się w stanie co najmniej przyzwoitym.

W pobliżu młyna stoi wzniosły Kościół Zwiastowania NMP. Świątynia została wybudowana w stylu barokowym w 1682.

Naprzeciwko Kościoła mieści się drewniana zabytkowa organistówka. Została wzniesiona w 1844 r. na planie prostokąta.

Na żelechowskim cmentarzu wyróżnia się kapliczka pw. św. Krzyża z 1852 roku- wybudowana jako grób rodzinny Ordęgów.

W Żelechowie również znajduje się klasycystyczny pałac. Budowa pałacu została rozpoczęta w 1762 roku, z inicjatywy Jerzego Lubomirskiego. W okresie II wojny światowej pałac został zdewastowany. Obecnie Pałac jest to luksusowy hotel.

Pozostajemy nadal na Wysoczyźnie Żelechowskiej i na chwilę opuszczamy województwo mazowieckie, by udać się do Wilczysk. W WILCZYSKACH zobaczyć można Kościół Niepokalanego Serca Najświętszej Maryi Panny. Kościół nie jest zbyt stary, bowiem został wybudowany w latach 1957-1963.

3 kilometry od Wilczysk oddalona jest ZWOLA PODUCHOWNA ze wspaniałym, drewnianym Kościołem Św. Anny. Pochodzi on z około 1687 roku. Wnętrze utrzymane jest w stylu barokowym. Obok Kościoła znajduje się drewniana dzwonnica z XVIII wieku o konstrukcji słupowej.

Nastepnie udaliśmy się do MIASTKOWA KOŚCIELNEGO. Miastkowski Kościół Nawiedzenia NMP został wybudowany w 1470 roku w charakterystycznym stylu- gotyku mazowieckim, zaś obecny kształt uzyskał w latach 1901-1904.

Zatrzymaliśmy się w GÓRZNIE– na tutejszym cmentarzu spoczywa moja babcia. Tuż obok cmentarza wznosi się Kościół Św. Jana Chrzciciela. Został on wybudowany w latach 1907–1921 w stylu neobarokowym.

W pobliżu Kościoła zobaczyć można Ratusz.

Na obrzeżach wsi, w rękach prywatnych znajduje się zespół dworski w skład którego wchodzą oficyna z I poł. XIX wieku oraz unikatowy XVIII-wieczny spichlerz z dwukondygnacyjnym podcieniem.

Tuż obok spichlerza rośnie wiekowy dąb szypułkowy „Dziadek” – o obwodzie pnia na wys. 1,3 m równym 625 cm, wysokość ok. 23m. Jest on pomnikiem przyrody.

GARWOLIN to stare miasto, z bogatą historią. Jest sercem tej części Mazowsza i stolica powiatu garwolińskiego. Najważniejszym zabytkiem Garwolina jest barokowa Kolegiata pod wezwaniem Przemienienia Pańskiego, wybudowana na przełomie XIX i XX wieku.

Nieopodal Kolegiaty znajduje się budynek plebanii…

… a także gmach Urzędu Miasta (dawniej był to dom mieszkalny), wybudowany w 1910 roku.

Będąc w Garwolinie warto się również przespacerować bulwarami nad rzeką Wilgą. Stąd rozpościera się widok na pobliski park wodny oraz na budynek starego młyna…

OSIECK to ostatni punkt naszej wycieczki. Najważniejszym i najbardziej okazałym zabytkiem wsi jest Kościół pw. Św. Apostołów Andrzeja i Bartłomieja, wybudowany w latach 1902-1904 w stylu gotyku nadwiślańskiego.

Obok kościoła stoi drewniana, parterowa plebania z 1897 roku, bardzo bogato zdobiona. Plebania stoi na miejscu dawnego kościoła- jedna z jej ścian to część starej świątyni.

Naprzeciwko Kościoła znajduje się zabytkowy dom z II poł. XIX wieku.

W 1981 roku w Osiecku wydarzyła się katastrofa kolejowa, w której życie straciło 25 osób. W pobliżu miejsca wypadku stoi krzyż oraz tablica z nazwiskami ofiar.

Osieck ma również stary dworzec kolejowy- dziś nieczynny, budynek spełnia funckję posterunku kolejowego.

2,5 km od Osiecka, w POGORZELI znajduje się nieczynny już kościół mariawicki z 1910 roku. Kościół jest ogrodzony. Na szczęście jeszcze nie popadł w ruinę.

Wsie regionu pomiędzy Wysocczyzną Żelechowską a Równiną Garwolińską charakteryzują się drewnianymi chatami i siedliskami typowo rolniczymi. Dziś obok drewnianych domów pojawia się coraz więcej nowoczesnych budynków, zaś stare siedliska stoją opuszczone.